top of page
.png)
_edited.jpg)
.png)
Mekteb-i Mülkiye
Siyasal Bilgiler Okulu
Siyasal Bilgiler Fakültesi
Mekteb-i Mülkiye İstanbul'daki binasında
Mülkiye bir ihtiyaçtan doğmuştur. 19. yüzyıl boyunca Osmanlı Devleti'nin batılılaşma çabaları çerçevesinde yürütülen reformların önemlilerinden biri Mülkiye’nin kuruluşu olmuştur. Osmanlı devletinde sivil bürokrasi ihtiyacının doğduğu bu yüzyılda Mülkiye, devlete hizmet edecek idari kadroların yetiştirilmesinde öncü bir rol üstlenmiştir.
Osmanlı Devleti yerini Türkiye Cumhuriyeti'ne bıraktığında, Mülkiye geçmişin mirasını yeni şartlarla harmanlayarak, devletin ihtiyaç duyduğu yönetim kadroların yetiştirilmesinde öne çıkan en önemli eğitim kurumu olmuştur. Mülkiye bünyesindeki idari, mali ve siyasi şubelerde yetişen mezunlar, Maliye, İçişleri ve Dışişleri Bakanlıkları başta olmak üzere Türk bürokrasisinde önemli görevler üstlenmiştir. Mülkiye bu görevini bugün de, hem bürokraside hem de özel sektör kuruluşlarında üst düzey yöneticiler yetiştirerek sürdürmektedir.
Mekteb-i Mülkiye Yıldız Sarayındaki binasında
Siyasal Bilgiler Fakültesi-Mülkiye’nin mirası bize 160 yıldan uzun bir süredir Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti’nin akademik kültürüne katkı yapan bir kurumun ortaya koyduğu ürünlerin çok çeşitli ve yaygın etkilere sahip olduğunu gösterir. Mülkiye sadece makale ve kitap gibi dar anlamda akademik ürün vermekle hiçbir zaman yetinmemiştir. Mülkiye, tarihi boyunca, sadece devlet kadrolarına nitelikli aydın da yetiştirmemiştir. Mülkiye, Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti’nin sanat, kültür ve edebiyat hayatına da katkılar sunmuştur. Mülkiye, Osmanlı ve Türkiye toplumlarının kaybettiği özgüveni tesis etmiş ve bunu sürekli yüksek tutmuştur.
Mülkiye, Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk devlet bilimleri ve toplum bilimleri akademisidir.
Mülkiye, 1859’dan beri, ilklerin kurumu olmuştur. Örneğin; Osmanlı’da ilk iktisat dersi İlmi İktisat başlığı altında Sakızlı Ohannes Paşa tarafından 1870’lerde Mülkiye’de verilmiştir. Ohannes Paşa’nın Mebadii İlmi Serveti Milel adlı kitabı 1871 tarihlidir. Aynı şekilde evrim kuramı da Osmanlı Devletinde ilk defa Satı Bey tarafından Fenn-i Terbiye (1911/1912) kitabında ele alınmış ve Mülkiye’de çeşitli derslerde anlatılmıştır.
Mülkiye, Türkiye’de, siyaset bilimi ve iktisadın birçok alanında yüksek öğrenim sağlayan en köklü kurumdur.
Mülkiye’nin Osmanlı İmparatorluğu dönemine uzanan kuruluş ve gelişim süreci, yüz yıldan uzun süredir devam etmekte olan Anadolu modernleşmesi ve batılılaşma hareketleriyle yakından ilgilidir. Toplumsal reformların başlamasıyla birlikte, yönetim anlayışının, yapılmakta olan reformlara uyum sağlaması, siyasi ve idari kurumların etkinliğini arttırma ihtiyaçları, çağdaş standartlarda idarecilerin yetiştirilmesini gerekli kılmıştır.
.png){kind=logo}
_edited.jpg)
Cemal Yeşil'in kaleme aldığı Mülkiye Marşı
Mülkiye bu ihtiyacı karşılamak üzere, 1859 yılında İstanbul’da bir meslek okulu olarak kurulmuş ve kuruluşundan itibaren bir dizi değişikliğe uğramıştır. Kuruluşunda Mekteb-i Mülkiye-i Şahane adıyla İçişleri Bakanlığı’na bağlı bir kurumken, 1918 yılında adı Mekteb-i Mülkiye olarak değiştirilmiş ve Eğitim Bakanlığı’na bağlanmıştır.
Savaşın son yılında devrin sadrazamı ve dahiliye nazırı Talat Paşa’nın isteği üzerine “Mekteb-i Mülkiye’nin Yeniden Tesisi” hakkında bir kanun teklifi hazırlanıp mecliste kabul edildi. Böylece okul, Dahiliye Nezaretine bağlı, yatılı ve 3 senelik bir okul olarak yeniden açıldı; 1920’de Maarif Nezareti’ne bağlandı. Devrin padişahı Vahdettin’in himayesine giren okul, “Mekteb-i Mülkiye-i Şahane” adını aldı.
Mülkiye artık her yıl 30 öğrencinin sınavla kabul edildiği parasız bir öğrenim kurumu idi. İstanbul Sultanisi müdürü Hüseyin Nazım Bey, okul müdürlüğüne getirildi. Okul binası, Yıldız Sarayı’ndaki Yaveran Dairesi’nin bir bölümü idi. 1919’da okul Fındıklı/Kabataş’taki "Ethem Paşa Konağı"’na; işgal güçleri bu binaya el koyunca Sineklibakkal’da bir binaya taşındı. İstanbul’un işgal altında olduğu bu dönemde okulun bir öğrencisi (Cemal Ethem Bey) tarafından daha sonra “Mülkiye Marşı” olacak bir şiir yazıldı. Şiiri Musa Süreyya Bey besteledi. Okul 1925’e kadar birkaç kere daha farklı binalara taşındı ve nihayet 1925 yılında Yıldız’daki Yaveran Dairesi’ne taşındı. Ankara’ya gidene kadar okul hep bu binada eğitimi sürdürdü.
Arnold Egri'nin mimarisiyle Siyasal Bilgiler Fakültesi
“Ankara’da Yaptırılacak Mülkiye Mektebi Hakkında Kanun” 1935 Haziran’ında Resmi Gazete’de yayımlandı. İnşaat, Cebecide'de başladı. Yapının mimarı, Avusturya kökenli İsviçreli mimar, kent plancı ve eğitimci olan Ernst Arnold Egli’ye yaptırılan bina, 1936 yılının Ekim ayında okul müdürlüğüne teslim edildi.
5 Kasım 1936’da okulun öğrencileri şehir bandosu eşliğinde Ayaspaşa’dan Taksim’e yürüdüler ve Haydarpaşa Garı’ndan kalkan özel bir trenle Ankara’ya hareket ettiler. Ertesi gün Ankara Garı’ndan Muhafız Alayı Bandosu eşliğinde Ulus'a yürüyüş yapıldı; korteji hükûmet ve meclis adına TBMM Başkanı Mustafa Abdülhalik Renda karşıladı. Törenin ardından Mülkiye, Cebeci’deki binasına yerleşti.
Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan sonra, 1936-1937 öğretim yılında, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün isteğiyle Ankara’ya taşınarak adı Siyasal Bilgiler Okulu olmuş ve öğretim süresi dört yıla çıkmıştır. 23 Mart 1950 tarihinde 5627 sayılı yasa ile Ankara Üniversitesi’nin çatısı altına girerek adı Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi olmuştur.
1955 yılında Mülkiye kendi statüsünde değişikliğe giderek eğitim ve öğretiminin ilk iki yılını toplumsal bilimlerde ortak derslere ayırmış, son iki yılını ise uzmanlaşmaya tahsis etmiştir. Buna bağlı olarak, üçüncü sınıfa gelen öğrencilerin, Diplomasi ve Dış İlişkiler Şubesi, İktisat ve Maliye Şubesi ile İdari Şube bölümlerinden birini tercih etmeleri istenmiştir.
Siyasal Bilgiler Fakültesi 2023
Mülkiye, 1982 yılında, Yüksek Öğrenim Kanunu’nca yeniden düzenlenen çerçeveyi kabul etmiş, buna bağlı olarak, fakültenin uzmanlık alanları altıya çıkmış ve bölümler birinci sınıftan itibaren bağımsız olacak şekilde örgütlenmiştir. Mülkiye’de Uluslararası İlişkiler, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi, Politics and Economics (Politika ve Ekonomi), Maliye, İşletme, İktisat ve Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri bölümleri bulunmaktadır. 2019-2020 akademik yılında İngilizce eğitim verilen Politics and Economics (Politika ve Ekonomi) adını taşıyan yeni bölümle fakültedeki bölüm sayısı yediye yükselmiştir.
Yüksek lisans ve doktora programlarından oluşan lisansüstü öğretim, Mülkiye’de 1955-56 akademik yılından bu yana yürütülmektedir. 1982 yılındaki düzenlemeyle lisansüstü öğrencilerin sorumluluğu Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’ne geçmiştir.
Mülkiye mezunları Dışişleri Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı ile Sermaye Piyasası Kurulu, Merkez Bankası ve Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu gibi kamu kurumlarının yanında bankalar ve özel şirketlerde üst makamlarda istihdam edilmektedir. Mülkiyeliler, Türkiye’nin ve birçok yabancı ülkenin bürokrasisinde üst düzey yöneticilik yapmış, Mülkiyeli öğretim görevlileri Türkiye’nin ve dünyanın entelektüel tartışmalarına katkı sunmuştur ve yön vermiştir.
Mülkiye, 160 yılı aşan tarihi boyunca, Türkiye’de akademik özgürlük, reform ve demokratik değerlere bağlılığın sembolü olmuş, tarihsel misyonunun ve sorumluluğunun bilincinde Türkiye Cumhuriyeti’nin entelektüel ve siyasi evrimine katkıda bulunmaya devam etmiştir. Bu sorumluluğun yansıması olarak da sosyal ve siyasal sorunlar karşısında eleştiri hakkını kullanmaya devam etmektedir.
Festival Komitesi'nin, Mülkiye'ye 162. yıl armağanı
bottom of page